Hinn réttláti

Hinn réttláti er nærgætinn

Yfirskriftin er tekin úr 12 kafla í Orðskviðum Salómons og er þar fyrrihluti setningar í 10 versi er hljóðar svo, ,,Hinn réttláti er nærgætinn um þörf skepna sinna". Ég var búin að leita að ritningarstað sem mig minnti að væri þannig: ,,Ill meðferð á skepnum ber vott um grimmt og guðlaust hjarta". Ég var svo viss um að ég hefði lesið hann í Biblíunni en fann hann alls ekki, bara þennan sem fer í sömu átt. Ég held nú að öllum í sveitinni þar sem ég ólst upp hafi þótt vænt um húsdýrin sín og viljað sýna þeim nærgætni. Ég held þó að ekkert íslenskt skáld hafi ort eins lofleg kvæði um nokkurt þeirra eins og reiðhestinn og ef t.v.rakkann fyrir hans miklu tryggð. Mér koma í hug hendingar úr ljóði um hund, sem ég man þó ekki eftir hvaða skáld er.

Sá er nú meira en trúr og tryggur, með trýnið svart og augun blá.

Fram á sínar lappir liggur líki bóndans hjá.

Kötturinn var nú allra vinur, svona eftir sínum hætti. Hann varði heimilið fyrir músunum svo þær komust ekki í matarforða heimilisins og var líka leikfang barnanna. Mér hefði þótt mikið vanta ef ég hefði ekki notið nærveru kattar í minni bernsku. En hún kisa mín sem ég átti lengst, var á vissan hátt fötluð, hún kunni ekki að mala. Mér finnst það mikill galli á ketti. Hann er eiginlega þar með ófær um að lýsa því, hvað lífið sé skemmtilegt frá sínum bæjardyrum séð.

Þá er að minnast á hestana. Margt loflegt ljóð hefur íslenski hesturinn hlotið fyrir sín afrek. En hefir einhver ort verðugt kvæði um blessaða mjólkurkúna, sem hélt lífinu í fátæku fjölskyldunum þegar annar vetrarforði var að ganga til þurrðar. Kýrnar höfðu ekki endilega eins fallegt sköpulag og ávalar línur eins og hestar, en þegar þær horfðu á mann sínum stóru saklausu augum þá var maður umvafinn rósemd og hlýju sem engu öðru var lík.

Tuddarnir voru nú leiðinlegri og höfðu ljótt orðbragð fyrir hinum dýrunum en þau voru svo saklaus að þau reyndu aldrei að læra það af þeim. Ég var bara smástelpa þegar ég komst í kynni við tuddalegt innræti þeirra. Ég held að við bróðir minn höfum verið að reka kýrnar gegnum traðirnar og út fyrir túngirðingu. Þá fór bróðir minn í annað verk og ég varð ein eftir, sennilega átt að reka þær lítið eitt lengra. Í hópnum var lítill tuddi. Ef til vill ekki orðinn ársgamall en hafði svona lúalegt innræti, fullur af valdahroka eða hvað það nú var. Þegar bróðir minn var horfinn af svæðinu þá ákvað hann, að nú væri komið tækifæri til að prófa afl sitt á mér og sýna kúnum að hann væri fullfær um að vernda þær fyrir öllum óviðkomandi, sem væru eitthvað að skipta sér af þeim. Ég var nú ekki há í loftinu og það tók hann ekki langan tíma að stanga mig um koll og byrja að hnoða mig á jörðinni.

Ég öskraði náttúrlega eins og sá sem er í lífsháska, sem hefir líklega æst bola ennþá meira. Sem betur fór var bróðir minn ekki kominn lengra í burtu en það, að hann heyrði til mín og kom hlaupandi og nógu snemma til að bjarga mér úr þessari dauðans hættu. Seinna var svo komið upp girðingu fyrir þarfanaut sveitarinnar á svæði sem hét Drangsnes og var í okkar landareign. Leiðin heim að okkar bæ lá framhjá girðingunni.  Þegar ég svo hafði farið af bæ og var á leið heim til mín, þá komst tuddi stundum í kallfæri við mig og sendi mér tóninn.  Mikið var ég nú fegin þá að vera á hestbaki í haustmyrkrinu þegar nautið fylgdi mér eftir sótbölvandi gott ef ekki líka froðufellandi, innan girðingarinnar, svo lengi sem gatan sem ég þurfti að fara lá meðfram girðingunni. Ég treysti á það að hesturinn gæti hlaupið nautið af sér ef það legðist af öllu afli á girðinguna og slyppi út. Þetta var heljarmikill dreki en mér var nú ekki kunnugt um að hann hefði nokkurn tíman sloppið út. Vel strengd gaddavírsgirðing er auðvitað fráfælandi fyrir skepnur með stóran haus, honum er ekki svo auðsmeygt milli strengjanna.