Þóra Guðrún Pálsdóttir

33. Sumarheimilið við Ástjörn

  Sæmundur G. Jóhannesson segir svo frá í ævisögu sinni, að hann varð snemma gigtveikur og fékk stundum gigtarköst í bakið, svo slæm að hann varð að liggja í rúminu. Það var, að segja má, lán í óláni, því þá fékk hann næði til að lesa í Biblíunni og vera í bæn með Drottni sínum. Fannst honum stundum Drottinn tala til sín, hvað hann ætti að gera eða láta ógert. Í júní 1943 fékk hann slæmt kast, sem stóð hálfan mánuð. Lyfin sem Arthur gaf honum hjálpuðu ekki. Hann gaf sig að því að hlusta eftir röddu Drottins. Fannst honum sér þá sýnt, að hann ætti að fara meira út til annarra staða og halda samkomur fyrir börn. Sömuleiðis ætti hann að hefja starf fyrir drengi, eitthvað í líkingu við K.F.U.M. í Vatnaskógi. Þegar hann hafði tekið við þessum boðskap og ákveðið að hlýða honum, batnaði honum gigtin.

   Er hann sagði Arthuri frá þessari ákvörðun um drengjastarf, þá sagði Arthur, að sig hefði lengi langað að hefja slíkt starf en ekki séð sér það kleift. Vildi hann eindregið vera með Sæmundi í þessu starfi. Haustið 1944 var Arthúri gefinn hermannaskáli af breska setuliðinu. Fóru þeir þá að svipast um eftir hentungum stað til að setja braggann niður.

Í september 1939 höfðu þeir Arthur og Sæmundur ferðast til Eskifjarðar og Reyðarfjarðar að halda samkomur og heimsækja Auðberg Benediktsson en hann var einn þeirra manna sem útbreiddi Norðurljósið í sinni heimabyggð. Fyrsta dag ferðarinnar óku þeir til Ásbyrgis í Kelduhverfi og náttuðu þar þótt ekki hefðu tjald með sér.  Er þeir, morguninn eftir héldu ferðinni áfram og voru komnir nokkuð austur fyrir Ásbyrgi, stansaði Arthur bílinn og kveðst ætla að sýna Sæmundi eitthvað fagurt. Gengu þeir uppá sandhól nokkurn og blasti þá Ástjörn við þeim í allri sinni fegurð og skógi vöxnum hæðum á báðar hliðar.
 
Nú fimm árum síðar heimsóttu þeir Sigríði í Ási í Kelduhverfi. Eflaust hefur Arthur haft þarna forgöngu um að fala lóð af henni. Það höfðu fleiri gert og fengið neitun. ,,En börnunum get ég ekki neitað," sagði sú mæta kona.  Skálinn var síðan reistur á hinum aðdáanlega fagra stað við Ástjörn. 

Sæmundur skrifar til Arthurs bréf úr Ástjarnarskógi, dagsett 26. júlí 1945:
Kæri Mr. Gook.
Þá ætla jeg að hripa þjer nokkrar línur, svo að þú fáir að vita hvernig gengur. Annars býst jeg við að Sigurlaug hafi sagt ykkur frá upphafinu. Af ferðinni er það helst að segja að hún gekk stórslysalaust. En við vorum lengi, mest fyrir það, að annar bíllinn var illa hlaðinn.  Ekki var unt að komast yfir ásinn, þar sem jeg hjelt að komist yrði.  
  Bragi var ekki heima við, sagði Stefán mjer, og við ruddum því öllu af bílunum norðan til á ásnum.  Um kvöldið hitti jeg Braga, og var hann hinn vinsamlegasti.  Við gengum saman niður eftir.  Hann benti mjer á stað sem hann taldi betri en þann sem við höfðum valið, en að öllu athuguðu hjelt jeg mjer að okkar stað.  Bragi leyfði mjer að láta ryðja veg, svo að komist yrði að byggingarstaðnum, því að það var hægt að komast yfir ásinn dálítið vestar.
  Morguninn eftir var komin rigning og kalsaveður.  Bílinn sendi jeg út á Kópasker eftir sementi  og pappa, en við hjer heima ruddum veg, bárum saman gólffleka úr skálanum og byggðum geymsluskúra.  Svo komum við upp fleiri tjöldum.  Eftir miðdegisverð kom bíllinn og við fórum að flytja að möl og sand.  Þegar það var búið, snæddum við ríflegan kvöldverð, eftir að hafa haft fataskipti, því að við vorum orðnir mjög blautir.  Svo var lagst fyrir og legið til næsta morguns.  Þá í gær, var komið gott veður.  Gerðist sólskin mikið og hiti.  Við fórum að steypa grunninn undir skálann og vorum að því allan daginn. Og einnig í dag, samhliða því að ná heim því efni sem enn lá utan við ásinn.  
   Seint í gærkvöldi gengum við Helgi hátt upp í Áshöfða til að kynnast betur umhverfinu (hér er eflaust átt við Helga Tryggvason frá Kothvammi Þ.P.)  Skógurinn er svo þjettur að varla verður komist í gegnum hann á blettum.  En þegar hátt er komið taka við rjóður á hjalla og þaðan var yndisfögur útsýn yfir Kelduhverfi og Axarfjörð.  Skógar miklir blasa við austan Jökulsár, en í fjarska til norðurs, þar sem sólin var að setjast rann saman í töfrabjarma hauður, haf og himinn.  Í bjartviðri á daginn logar þar allt í hillingum, svo að ekki verður greint hvað er hilling og hvað er veruleiki.
   Í dag var lokið við að steypa grunninn að utan, svo að á morgun má byrja að reisa skálann en þá missum við okkar ágæta liðsmann Stefán.  Hefur hann og Helgi veitt ómetanlega hjálp.  Jeg hefi ekki verið mjög duglegur en er að finna meiri þrótt í mjer í dag.  Böggullinn sem Kristín sendi mjer kom með góðum skilum.
 Jeg legg hjer með pöntunarseðil, sem hún afgreiðir.  Fólkið í Ási er mjög vinsamlegt. Bragi fór til Akureyrar í gær.  Jeg man ekki eftir fleiru nú í bili.  Kærar kveðjur til allra.  Með innilegri bróðurkveðju í Drottni, þinn einlægur Sæmundur G. Jóhannesson.
Í September-Októberblaði Norðurljóssins árið 1945 birtist eftirfarandi  tilkynning:          
                             Nýtt Sumarheimili.
Nokkrir trúaðir vinir hafa stutt ritstj. til þess að koma á fót sumarheimili fyrir unglinga á indælum stað skamt frá Ásbyrgi í Kelduhverfi. Skáli er þegar reistur í skógarrjóðri við Ástjörn og tekur væntanlega til starfa innan skamms. Hinn 13.- 20. júlí dvelur þar drengjaflokkur og frá 20.-27. stúlknahópur. Meira um þetta í næsta blaði.
   Í Nóvember - Desember blaðinu kemur svo eftirfarandi tilkynning:
       
                        Sumarheimilið við Ástjörn.
Af því að þetta tölublað kemur seinna út en ætlast var til, er hægt að tilkynna hjer, að starf þessa sumarheimilis hófst 1946. Skálinn var að vísu ekki fullgerður, en samt var hægt að taka á móti drengjaflokki fyrstu vikuna og stúlknaflokki næstu viku á eftir. Þá dvöldu nokkrir fullorðnir þar um tíma. Síðan var haldið áfram með smíðina innanhúss, lóðin girt o.fl.. Blessun Drottins hvíldi yfir þessari litlu byrjun. Veðrið var yfirleitt ágætt, allir voru hrifnir af fegurð umhverfisins og mjög vel ánægðir yfirleitt. Farið var meðal annars að Dettifossi, Hafragilsfossi, Vígabergsfossi, Forvöðum og Ásbyrgi. Við hlökkum til sumarsins 1947, er skálinn verður vonandi fullger, bátur kominn á tjörnina og undirbúningur allur betri.
Arthur hafði ekki komið til Íslands frá Englandi fyrr en í desember 1945 svo ekki var nema eðlilegt að útgáfu blaðsins hefði seinkað.  Hann treysti best sjálfum sér til að sótthreinsa blaðið af öllum villum, bæði áður en það fór í prentun og á meðan það var í prentun. Hann vildi ekki hætta á neitt með það. Sjálfs er nú höndin hollust stendur einhversstaðar. Samt kom það nú fyrir að hann, vegna annríkis á öðrum vettvangi í öðru landi, gat ekki sjálfur sinnt fæðingu hvers blaðs en það var lengi undantekning.  Það mættu sjálfsagt margir taka vandvirkni hans sér til fyrirmyndar. Hann var líka vel undir búinn á þessu sviði þegar hann fluttist til þessa lands vegna þess starfs sem hann hafði þá stundað í Englandi.

     Starfsfólk með börnunum á Ástjörn hið fyrsta sumar 1946, sem vitað er um fyrir víst, voru Arthur Gook, Kristín Steinsdóttir, Sæmundur Jóhannesson, Bogi Pétursson, Margrét Magnúsdóttir, kona að nafni Sólveig og Trausti Sveinsson. Auðvitað voru svo margir aðrir sem lagt hafa sitt af mörkum til að starf gæti hafist
 
Arthur fer aftur til Englands 5. september 1946. Hann segir að margt sem hann langaði að gera árið áður hafi reynst óframkvæmanlegt. Flest stóð fast í skorðum sem örðugleikar stríðsins höfðu sett.  Hann var á þessum tíma farinn að útvega fólki ýmislegt sem skortur var á hér. Skapaði þetta ómælda snúninga og fyrirhöfn bæði fyrir hann og einnig fyrir Sæmund hér heima, sem þurfti þá að sækja um gjaldeyri og flytja skilaboð á milli, en væntanlega hefur þetta eitthvað létt undir fjárhag Arthurs. Hér koma við sögu bílar, hjól, að minnsta kosti sex píanó, pappír, þríhjól, varahlutir í bíla o.fl. o.fl.

Sæmundur skrifar Arthuri 25. september 1946. Hann segist þá setjast niður til að skrifa þetta vikulega bréf því alltaf safnist eitthvað fyrir til að senda. Hann segir að fréttir séu fáar nema þær, að um helgina hafi gert afskaplega norðan rigningu, svo að víða flóði vatn inn í kjallara og olli skemmdum:
Hjer lak töluvert upp á háalofti, svo að við fórum upp á háaloft með fötur, bala og þvottaskálar, til að verja bækurnar. Jeg held það hafi tekist. Kartöflugeymslan skemmdist, hljóp vatn í austurvegginn, svo að hann klofnaði  og seig niður að framan.
Sæmundur skrifar engar fréttir af andlega starfinu, hvernig það gangi, en þetta haust, 1946, byrjaði Sæmundur að hafa biblíunámsflokk fyrir ungt fólk.   
 
Arthur skrifar Sæmundi bréf 4. nóvember 1946:
Kæri Sæmundur minn.
  Jeg skrifaði þjer síðast 30. október.  Nú hefi jeg í dag komið til Harding fjelagið í Bath, sem framleiðir þríhjólin, og hafa þeir fengið mjer hleðsluseðil fyrir tvö hjólin, sem koma með "Horsa" annað með raflugt og svuntu, er handa Viggó Ólafssyni, en hitt, aðeins með raflugt, er handa Páli Jónssyni.  Þeir hafa báðir greitt fyrirfram svo mikið að það megi afhenda þeim hjólin, en fullnaðaruppgerð læt jeg þá fá er jeg kem til Akureyrar, ef Guð lofar. Jeg veit ekki hvort það þarf að greiða nokkurn toll af þessum hjólum handa fötluðum mönnum. Gerðu svo vel að gera fyrirspurn um þetta. Hleðsluseðillinn fylgir hjer með. Vona að allt gangi vel. Við erum að taka saman dótið til þess að flytja á miðvikudaginn 6. Það er allt of mikið af því til þess að flytja það allt í nýja húsið. Við ætlum að selja ýmislegt af því.
  Var á samkomu í gær hjá Stan Ford, sem var kunnur hnefaleikari áður en hann frelsaðist. Hann er miklu stærri en jeg og rammur að afli en kom fram sem "Gentleman" og virðist vera vel mentaður. En hann prjedikaði Krist með krafti Heilags Anda og nokkrir leituðu Krists á eftir. Jeg bað með einum hjónum sem vildu leita hans.  Stan Ford sagði mjer, að "C.Y.B." bókin hefði orðið sjer til mikillar blessunar eftir að hann sneri sjer.  Hann á eftir að prjedika tvisvar enn í kvikmyndahúsinu á sunnudagskvöldum.
  Kær kveðja til allra í Drottins nafni, þinn bróðir í honum Arthur
.   
Í síðasta þætti ferðasögu sinnar 1946 segir Arthur frá því er þau hjón fóru í ferðalag að heimsækja börn sín áður en Arthur færi til Íslands: 
  Næsta dag var veðrið gott svo að við hjeldum áfram til Kent til að finna son okkar, Eric. Hann giftist í stríðsbyrjun og er nú sestur að í sveit, á fallegum stað í "Aldingarði Englands", eins og Kent fylkið er oft kallað.  Hann er að koma upp ætisvepparækt.  Konan hans hefur töluvert hænsnabú.  
Staðurinn er í miðju Kentfylki . Við hjónin dvöldum hjá syni okkar eina nótt og ókum aftur til Croydon í hellirigningu.  En vegirnir voru ágætir, og var lítil umferð á þeim, svo að regnið sakaði ekki.  Um kvöldið heimsóttum við gamla frænku, föðursystur mína, sem átti heima í Croydon.  Gamla konan hafði gott minni og fræddi okkur um margt, sem við vildum vita um ættfólk okkar frá fyrri tíð.  Mjer þykir vænt um, að jeg fjekk tækifæri til að hitta hana einu sinni enn, því að síðan jeg kom heim aftur til Íslands, hefi jeg frjett lát hennar.
   Næsta dag urðum við að flýta okkur heim til Bristol, því að mikið var að gera, áður en lagt væri af stað norður til Íslands eftir þrjá daga.
   Á leiðinni vestur fórum við að finna dóttur okkar Mabel, sem er kennslukona í stórum heimavistarskóla í yndislegu umhverfi Buckingham-fylki.  Mig langaði til að kveðja hana.  Hún fjekk nokkra stunda leyfi og kom með okkur til borgarinnar High Wycombe, þar sem við snæddum hádegisverð saman.  Þá hjeldum við hjónin vestur, um fagra sveit. En bak við okkur sáum við, að þoka mikil væri að færast vestur, á hæla okkar svo að segja.  Við virtumst alltaf vera dálítið á undan þokunni alla leið til Bristol.
   Næsta kvöld höfðum við boðið mörgum vinum að himsækja okkur í nýju heimkynnunum okkar.  Húsið var aðeins nýlega komið svo í lag, að bjóða mætti gestum.  Um þrjátíu komu, og áttum við ánægjulega stund saman.
   Arthur er svo kominn til Akureyrar fyrir áramót, áður en árið 1947 hefst.  Hann var enda búinn að gera ráð fyrir í blaðinu að reyna að láta Norðurljósið koma þá reglulega út á því ári.   Í Mai-Júní blaðinu birtist þessi auglýsing.
      
                        Trúaðramót við Ástjörn.                                  
   Þegar þetta tölublað kemur i hendur flestra lesenda, verður starfið við Ástjörn væntanlega byrjað.  Drengjaflokkur á að dvelja þar 5. til 18. júlí og stúlknaflokkur frá 19. júlí til 1. ágúst.
    Laugardaginn 2. ágúst byrjar, ef Guð lofar, hið fyrsta trúaðramót á þessum inndæla stað og stendur til kvölds þ. 4. ágúst.  Þeir, sem hugsa sjer að sækja það, eru beðnir að gefa sig fram við ritstj. þessa blaðs ekki seinna en 25. júlí, helst fyr, ef hægt er.  Ef menn geta komið með tjöld, væri gott að vita um það fyrir fram.  Mótsgestir munu geta fengið mjólk, hafragraut og kaffi á staðnum.  Annað nesti eru menn beðnir að hafa með sjer.
   Trúaðir vinir verða hjartanlega velkomnir, hvaðan sem þeir koma.  Vonandi reyna einhverjir frá Austurlandi að mæta.  Ef óskað er, geta menn fengið að dvelja þar um tíma eftir mótið.
   Reynslan sýnir, að þeir, sem hafa dvalið við Ástjörn einu sinni, vilja fyrir alla muni koma þangað aftur.
   Almenn samkoma fyrir nærsveitamenn verður væntanlega haldin 3. ágúst. Kl. 3 e.h.
   Trúuðu vinir, hvort sem þið komið eða ekki, biðjið blessunar Drottins yfir mót þetta, að allt verði honum til dýrðar.
Hinn 19. júní 1947 skrifar Arthur trúbræðrum sínum í Englandi bréf þar sem hann segir meðal annars:
Síðan jeg kom aftur til Akureyrar eftir stutta vitjun til Englands  höfum við sjeð hönd Drottins vinna með okkur á eftirtektarverðan hátt.  Brjef og heimsóknir sýna að bænum hefur verið svarað og sálir hafa vaknað. Á laugardagskvöldum síðastliðið haust byrjaði Sæmundur starfsfjelagi minn að hafa biblíunámshóp, sem hlotið hefur sjerstaka blessun. Ungt fólk úr sunnudagaskóla og börn trúaðra hafa verið leidd af Drottni inn á veginn og 12 tekið skírn og jeg vona að fleiri fylgi.  Bróðir og systir í söfnuðinum eiga sex dætur.  Hin elsta og yngsta voru þegar með okkur og nú höfum við þá gleði að sjá hinar fjórar skírðar og sameinast okkur við Drottins borð.  Allar sex hafa hlotið gjöf söngsins og eru okkur til mikillar hjálpar á því sviði.  Nokkrir nýir sálmar hafa verið þýddir.  Mikil áhersla hefur verið lögð á að játa Krist og við höfum gefið þessum ungu lærisveinum sjerstakt námskeið í að ávinna sálir.  Þrjár stórar vitnisburðarsamkomur hafa verið haldnar.  Sautján hafa vitnað um afturhvarf.  Á hvítasunnudag fengum við lánað kvikmyndahúsið fyrir sjerstaka samkomu.  Yfir 300 voru viðstaddir og sýndu mikinn áhuga. 
Í bréfinu kemur einnig fram að þau hafi ferðast til þorpa í nágrenninu og haft með sér strengjahljóðfæri til að spila undir sönginn.  Þetta unga fólk var góð viðbót og mikil lyftistöng fyrir söfnuðinn á þessum tíma og tók sumt þátt í starfinu við Ástjörn, til dæmis Bogi Pétursson í 44 ár þar af 40 ár sem forstöðumaður  (Morgunblaðið 29. apr. 2008). María systir Boga var líka mjög dugleg ráðskona þar en hún varð skammlíf. Sumir í hópnum áttu ekki heima á Akureyri heldur voru í námi um veturinn. Aðrir fluttu seinna suður á höfuðborgarsvæðið og aðrir enn lengra.
 
 Ekki er mikið um heimildir hvort Arthur hafi ferðast eitthvað þetta sumar, annað en til Ástjarnar, en þangað skrifar Sæmundur honum 26. ágúst 1947 frá Akureyri, og sést þar að Arthur hefur verið að biðja um að sér yrði send myndavél.  Sæmundur telur það tilgangslaust vegna veðurútlits en biður hann að sjá um að ekki verði skilið eftir skólp í fötum eða ílátum og einnig biður hann að heilsa Guðrúnu og Margréti. Að líkindum hafa einhverjir dvalið eitthvað eftir mótið, en nú skal greinilega ganga frá öllu undir veturinn.  
Flettingar í dag: 128
Gestir í dag: 16
Flettingar í gær: 10
Gestir í gær: 5
Samtals flettingar: 75175
Samtals gestir: 15462
Tölur uppfærðar: 28.3.2024 22:06:53

Tenglar