Öðruvísi dagur

Öðruvísi dagur

Það er nú helst að frétta af mér að ég er orðin einu ári eldri en ég var í fyrra. Það var eitthvað á reiki í huga mér hvernig ég skyldi haga mér í því ssambandi. Vera heima eða ekki. Það má segja að yfirleitt hafi ég haldið upp á mitt afmæli með því að halda ekki upp á það. Sumir trúaðir menn álíta það rangt að halda afmælisveislur. Það á að helgast af því, að einn óguðlegur konungur í Ísrael hélt upp á afmæli sitt.

Hann fékk stúlku til að dansa fyrir sig og sína boðsgesti. Hvort hún var tjóðruð við staur eins og gerist hjá okkur í dag, það er ekki ljóst af frásögninni.

Ég hefi alltaf haldið að hún hafi svifið um. Annað finnst mér órökrétt ef dans skal heita. Konungur varð alveg upplyftur eftir að hafa horft á dansinn. Hann bauð henni að bera fram ósk sína og hún skyldi uppfyllt, allt að helmingi ríkis hans. Þetta var auðvitað rífandi rausnarlegt boð og unga stúlkan alveg óviðbúin. Hún fór því til móður sinnar og bað um leiðbeiningu.

Sú virðist nú ekki hafa farið að hugleiða hvað dótturinni kæmi best með framtíð hennar í huga. Hún bauð henni að biðja um höfuð Jóhannesar skírara á fati. Hann var spámaður Guðs en fangi konungsins og hafði ávítað hann fyrir ósiðferði þar sem þessi kona kom sjálf við sögu. Margir munu vita endalokin og sumir segja að þetta sé eina afmæliveislan sem getið er um í Biblíunni. Þess vegna vilja þeir ekki að fólk haldi afmælisveislur.

Ég var nú ekkert bundin af þessari hugsun enda aldrei ætlað mér að fá neina súlumey eða annarskonar dansmey til að skemmta.

Það var nú heldur hitt að mér vex allt í augum hvað matreiðslu snertir. Ég á nóg af uppskriftum og mér þykir ekki leiðinlegt að skrifa þær upp á blað, en það fer eins og í einhverju ljóði: ,,Að hugsa það, langa það, loksins að vilja það en í verk því að koma, ég má ekki skilja það." Það verða alltaf til viðfangsefni sem mér finnast skemmtilegri þegar um er að ræða að hefjast handa. Ég get nú samt alveg haldið fólki á lífi á fáeinum einföldum réttum. Ég er alin upp við fáar fæðutegundir og veit að það er alveg hægt að lifa af þeim. Saltfiskur, selspik og kartöflur að mjólk meðtalinni voru ríkjandi sem fæði á engjunum, dag eftir dag um sláttinn, já meira að segja allt árið nema selspikið, ég held að það hafi ekki alltaf verið til.

Faðir minn var í kunningsskap við bónda í fjarlægri sveit og tætti fyrir hann hrosshár. Vann úr því þarflega hluti eins og reipi, hnappheldur líka að mig minnir og fékk hjá honum selkóp úr vigrinni í staðinn. Á þessum mat varð ég aldrei leið og þetta kann ég að sjóða en spikið er held ég ófáanlegt og ekki heldur vanalegt að fólk haldi upp á afmæli sitt með þessum réttum.

Þegar nær dró fór dóttir mín í Noregi að forvitnast um hvað ég ætlaðist fyrir, að vera heima eða fara að heiman? Upp úr því ákvað ég að taka þann kost að vera heima við, þar sem nú líka kötturinn var kominn til sögunnar og hann yrði ekki skilinn einn eftir til langs tíma.

Ég gerði ekki ráð fyrir fleirum en rétt innan við 30 gestkomandi. Það voru börnin okkar og makar þeirra sem gætu mætt og örfáir að auki. Mér datt nú ekki í hug að bjóða syni mínum í Danmörku því hann og kona hans voru búin að koma í sumar. Gæti ég skipt þessum hópi á 2 daga þá gæti ég haft þetta heima hjá okkur. En eftir umhugsun fannst mér skemmtilegra að hafa það í einum hópi. Fór þá að hugsa um lítinn sal þar sem okkur væri svolítið nýnæmi að koma á og kynnti mér möguleika á að fá aðsenda þjónustu. Áður en þetta yrði afgert ákvað ég að hringja í fólkið þar sem ekki voru margir dagar til stefnu, og vita hvort það gæti komið. Með því að færa afmælið aftur um einn dag, kom í ljós að næstum allir sem ég átti von á, gætu mætt.

Þegar ég svo hringdi í bróðurdóttur mína eina af þremur sem búa tvær í sama húsi í Reykjavík og sú þriðja í húsi rétt hjá. Þá fer hún að spyrja mig hvort hún geti ekki hjálpað mér og ég segi henni hvað í býgerð sé. Hafði ekki hugsað mér að leggja frekari byrðar á boðsgesti en að mæta. Það sé ekki ákveðið hvar mæst verði en ég væri að horfa eftir litlum sal. Eftir stutta stund hringdi hún svo aftur og hafði þá, að ég held, talað við systur sína sem heima var. Hún spyr hvort ég vilji ekki þiggja að halda afmælið hjá sér. Hún hafi stórt húsnæði og þótt allir geti ekki setið við sama borð séu til nóg sæti og innskotsborð og þær systur skuli sjá um allt og gefa mér það í afmælisgjöf. Ein systirin var ekki heima þá en heimkomin gekk hún inn í hlutverkið með þeim.

Mér þótti ábyrgðarhluti að gera að engu svo rausnarlegt boð, vildi leyfa þeim að ávaxta þá eðliseigind sem þær hefðu að erfðum tekið frá sínum foreldrum Mér dettur í hug það sem nágrannakona okkar í æsku, sagði við mig um föður þeirra systra. ,,Hann var frír í sér." Ég man ekki eftir að hafa heyrt þetta orð notað áður né síðan um mann sem væri rýmilegur í útlátum.

Hefur það því orðið mér minnisstætt. En hvað hafði hún fyrir sér. Hún hafði þekkt hann lengur en ég.

Hann var 16 árum eldri en ég og farinn burtu til að vinna heimilinu gagn um það leyti þegar ég fæddist. Hans vinna utan heimilisins stóð undir því að hægt var að kaupa viðbót við jarðnæðið heima sem var mjög lítið.

Þegar börn unnu að búskapi foreldra sinna var venja að þau eignuðust smám saman nokkrar kindur sjálf . Þegar þessi bróðir minn var fluttur burtu alfarinn, kom hann heim og ráðstafaði kindum sínum, sem ekki voru margar. Hvort sem ærnar voru nú 6 eða 7. Jarðnæðið var lítið og búið bar ekki margar skepnur. Það er af ánum að segja að hann gaf þær móður okkar sem séreign að skilnaði.

Þannig skildi hann við sitt fátæka bernskuheimili og mér finnst það hafi verið honum sómi. Ég er ekki viss um að dætur hans hafi heyrt þetta áður og get þess því hér.

Þegar kona hans kom til sögu færðist það meira yfir á hennar hendur að velja í jólapakkana. Hún kunni því vel að hafa eitthvað að gleðja þá með sem lítið höfðu.

Daginn áður en halda átti uppá afmælið fórum við upp á flugvöll til að taka á móti dóttur minni Önnu frá Noregi þá sjáum við son minn Jóhannes birtast með henni. Hann hafði þá tekið vél frá Danmörku og beðið á vellinum eftir að við kæmum að sækja Önnu. Svo birtist dóttirin mín frá Akureyri kvöldið eftir um sjöleitið í Sæviðarsundinu á boðuðum tíma. Því miður gat maðurinn hennar ekki komið, það var einum degi of snemma fyrir hann. Bróðursonur minn sem ég átti von á veiktist. Við vorum 26 sem mættum.

Ég vil að lokum þakka systrunum og þeirra mökum fyrir sinn frábæra þátt í að gera áttræðisafmæli mitt ánægjulegt og einnig þeim sem til máls tóku og rifjuðu upp gamla daga. Fyrir öll fallegu blómin, skeytin og gjafirnar. Ég var ekki nógu skörugleg að standa upp og þakka fyrir mig þar á þeirri stundu. Sá það ekki fyrr en seinna, að svona á ekki að haga sér. Ég segi bara eins og Jakob ærlegur: ,,Dugir ekki að gráta gengur betur næst." Ég held að maðurinn minn hafi nú eitthvað bætt úr þessu háttleysi mínu og þakkað fyrir mig og þakka ég honum fyrir það.